Επίδραση των Δυσκολιών
Οι δυσκολίες αυτές έχουν αντίκτυπο, όπως είναι αναμενόμενο,
- στην ικανότητα προφορικής και γραπτής έκφρασης και επικοινωνίας, όταν αυτή απαιτεί
ακρίβεια, σαφήνεια, λεξιλογικό πλούτο και συντακτική συνθετότητα
- στην κατανόηση, πρόσληψη και αποκωδικοποίηση κυρίως του γραπτού κειμενικού λόγου όπως
εμφανίζεται σε πλήθος δοκιμασιών της σχολικής εκπαίδευσης αλλά και
- στην επεξεργασία όλων των γλωσσικών πληροφοριών από όπου και αν προέρχονται.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες δεν εξαφανίζονται.
Συνοδεύουν τους ανθρώπους σε όλη τους τη ζωή.
Με ένα κατάλληλο όμως, δραστικό, πολύπλευρο και αποτελεσματικό τρόπο παρέμβασης μπορούν
να βελτιωθούν
- αλλάζοντας την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων
- τροποποιώντας τους μηχανισμούς σκέψης και
- κινητοποιώντας τους να ανακαλύψουν προσωπικούς χειρισμούς των δυσκολιών αυτών.
Ονοματολογία
Πολλοί Μαθητές του Λυκείου με Δυσλεξία δυσκολεύονται στην κωδικοποίηση των γλωσσικών
πληροφοριών σε γραπτό συμβολικό λόγο (δηλ δυσκολεύονται στην Ορθογραφία).
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο δυσκολεύονται και στην κωδικοποίηση των στοιχείων της
Οργανικής και Ανόργανης Χημείας στα αντίστοιχα σύμβολα του κώδικα ονοματολογίας της Χημείας
(δηλ δυσκολεύονται στη χρήση του Περιοδικού Συστήματος).
Άλλοτε δυσκολεύονται στην κωδικοποίηση των γλωσσικών πληροφοριών της θεωρίας σε σύμβολα
που εκφράζουν ένα τύπο της Φυσικής!
Άχρονος Χρόνος
Οι δυσλεξικοί άνθρωποι έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με το χρόνο αφού δεν μπορούν να τον
μετρήσουν ημερολογιακά. Πιο συγκεκριμένα
- δεν μπορούν να μάθουν εύκολα την ώρα
- δεν μπορούν να κατανοήσουν τη διάρκεια των μονάδων μέτρησης της ώρας και του
ιστορικού χρόνου
- δυσκολεύονται να τοποθετήσουν, να συσχετίσουν και να εκφράσουν γλωσσικά, προσωπικά
και ιστορικά γεγονότα στο γραμμικό άξονα του χρόνου και κυρίως
- δεν μπορούν να προγραμματίσουν και να οργανώσουν τον προσωπικό τους χρόνο και τις
δραστηριότητες τους σε αυτόν.
Αυτό επιφέρει μια ξεχωριστή σύγχυση στη ζωή τους μιας και η ανάγκη του ανθρώπου να
ορίζει το χρόνο του είναι βαθειά υπαρξιακή.
Σημασιολογία-Μορφολογία και Κατανόηση
Τεράστιο!
Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες ή Δυσλεξία δεν γνωρίζουν με ακρίβεια τη σημασία μιας
λέξης ή μιας έκφρασης, ούτε τα σημασιολογικά στοιχεία που αντλεί από τη μορφολογία της
- τι σημαίνει ακριβώς
"το διάνυσμα;"
- τι σημαίνει ακριβώς
"ο πολιτισμός;"
- τι σημαίνει ακριβώς
"η πολιτειακή οργάνωση;"
- τι σημασία έχουν οι λέξεις "συντεταγμένη" και "συντετμημένη" σαν μετοχές
Παρακειμένου;
Αργός Ρυθμός Ανάγνωσης
Πολλές φορές σημειώνεται η διατήρηση του αργού ρυθμού ανάγνωσης στην εφηβική αλλά και
στην ενήλικη ζωή με έντονο δισταγμό πριν την ανάγνωση πολυσύλλαβων ή άγνωστων σημασιολογικά
λέξεων, κύριων ονομάτων, επιστημονικών όρων, σύνθετων συντακτικών σχημάτων κ.α.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την κοπιώδη ανάγνωση και την απουσία απόλαυσης στο
διάβασμα.
Προφορικός Λόγος
Πολλές φορές ένας μαθητής του Γυμνασίου ή του Λυκείου έχει μια πολύ δυναμική και πλατιά
σκέψη που περιορίζεται και "στενεύεται" επειδή δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να την
εκφράσει και να την ονοματίσει ή δεν βρίσκει τα γλωσσικά σχήματα για να την ορίσει.
Μουσική
Όντως, πολλοί άνθρωποι με Δυσλεξία έχουν “χάρισμα„ στη μουσική και αυτό εξηγείται με την
ανάπτυξη των ειδικών κέντρων του εγκεφάλου.
Όμως, εάν έχουν έντονη ή ήπια δυσαναγνωσία,
δηλαδή δυσκολία να αποκωδικοποιήσουν (να αναγνώσουν) τα γραπτά σύμβολα του
αλφαβητικού συστήματος έχουν την ίδια δυσκολία με τα σύμβολα οποιουδήποτε άλλου κώδικα
εκτός του γλωσσικού (μουσικού, μαθηματικού κτλ.).
Έτσι το να διαβάζουν τις νότες και να μελετούν, τούς είναι εξίσου κοπιαστικό σαν την
ανάγνωση ενός βιβλίου.
Γι’ αυτό και παρατάνε τη μουσική ή παίζουν εντελώς με “τ’ αφτί„.
Ξένες Γλώσσες
Η Ελληνική γλώσσα έχει πιο “διαφανές„ φωνολογικό σύστημα από αυτό της Γαλλικής ή της
Αγγλικής, δηλαδή, εκτός από τα δίψηφα σύμφωνα ή φωνήεντα κάθε ήχος αντιστοιχεί σε ένα
γράμμα, γεγονός που δεν ισχύει για τις άλλες δυο γλώσσες στις οποίες η καλή γνώση της
σύνθετης φωνολογίας υπαγορεύει και την ορθογραφία τους.
Αντίθετα, η Ελληνική έχει πιο σύνθετο μορφολογικό σύστημα δηλαδή πιο απαιτητική
Γραμματική.
Αυτό συνεπάγεται ότι οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες με ήπια ή έντονη Δυσορθογραφία
θα χρειαστούν πιο εξατομικευμένες μεθόδους διδασκαλίας της ξένης γλώσσας, προσαρμοσμένες με
πολλή προσοχή και μελέτη στη δυσκολία τους, η οποία δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη, αποκλεισμό
τους από τη δραστηριότητα αυτή.
Aρκεί να μην αποτελέσει ένα ακόμα “βάσανο„ η μελέτη της ορθογραφίας.
Μαθησιακές Δυσκολίες - Γυμνάσιο και Λύκειο
Ακόμα και μετά από ένα Πρόγραμμα Αποκατάστασης στα χρόνια του Δημοτικού οι μαθητές με
Μαθησιακές Δυσκολίες ή Δυσλεξία συνεχίζουν να εμφανίζουν Δυσκολίες καθώς η μετάβαση στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνοδεύεται από πολλές αλλαγές στα μαθήματα και στα βιβλία.
Επίσης, ακόμα και οι μαθητές που τα χρόνια του Δημοτικού είχαν ήπια συμπτώματα, στα
χρόνια του Γυμνασίου ή του Λυκείου είναι πιθανόν να εκδηλώσουν πιο έντονες δυσκολίες.
Δυσκολίες στην Ανάγνωση
- Πολυσύλλαβων ή άγνωστων σημασιολογικά λέξεων
- Λέξεων με σύνθετη φωνοτακτική δομή (πχ. πολυπολιτισμική, εκχρηματισμένη,
ψευδάργυρος)
- Κειμένων μακροσκελών και νοηματικά σύνθετων (πχ. κείμενο του σχολικού βιβλίου της
Ιστορίας, της Βιολογίας).
Δυσκολίες στην Αναγνωστική Κατανόηση
- στην εφαρμογή στρατηγικών κατανόησης και μάθησης, που υπαγορεύονται από τη δομή του
κειμένου
- στον εντοπισμό των μερών του κειμένου που δίνουν σημαντικές πληροφορίες
- στην ερμηνευτική κατανόηση (διατύπωση συμπερασμάτων, υποθέσεων)
- στην κριτική κατανόηση (διατύπωση προσωπικής άποψης, εφαρμογή συγκριτικής,
συσχετιστικής σκέψης).
Δυσκολίες στην Παραγωγή Γραπτού Λόγου
- στη συγγραφή κειμένου υψηλής πληροφορητικότητας
- στην ανάπτυξη επιχειρηματολογίας
- στην πρόσκτηση γλωσσικής συνοχής και νοηματικής συνεκτικότητας
- στην οργάνωση και δόμηση του παραγομένου λόγου
- στη γλωσσική δήλωση συσχετισμών που εκφράζουν αιτία, αποτέλεσμα, σκοπό,
εναντίωση
- στην ολοκλήρωση του κειμένου.
Δυσκολίες στην Προφορική και Γραπτή Απόδοση πληροφοριών ακαδημαϊκών κειμένων (Ιστορία,
Βιολογία κτλ)
- στην απόδοση της ακολουθίας των πληροφοριών
- στην απόδοση ειδικών όρων, κύριων ονομάτων
- στην γλωσσική έκφραση σύνθετων νοηματικά σχημάτων
- στην απόδοση επαγωγικών πληροφοριών.
Δυσκολίες στην επεξεργασία επιχειρηματολογικών
Κειμένων - Δοκιμίων διαθεματικού περιεχομένου
- στη διαδικασία νοηματικής πύκνωσης και απαλοιφής
- στην αναγωγή στην υπερκείμενη έννοια
- στον αφαιρετικό συλλογισμό.
Δυσκολίες στα Μαθηματικά και στη Φυσική
- στην ακολουθία αλγοριθμικής διαδικασίας
- στην αποκωδικοποίηση μαθηματικών συμβόλων
- στον απομνημόνευση τύπων Φυσικής
- λάθη που οφείλονται σε ελλείμματα οπτικό-χωρικής αντίληψης πχ. αντιγραφή ψηφίων,
κατασκευή γραφημάτων κ.τ.λ.
- στη γλωσσική διατύπωση ορισμών φυσικών φαινομένων και εννοιών
- στη μετατροπή γλωσσικών πληροφοριών σε μαθηματικές εξισώσεις ή τύπους Φυσικής
- στη γλωσσική έκφραση Μαθηματικών αρχών - αξιωμάτων – νόμων
- στην απόδοση της αιτίας και των παραγόντων τέλεσης φαινομένων της Φυσικής κ.α.
Άλλες Δυσκολίες
- στη Συγκέντρωση και στην Προσοχή
- στη Μνήμη
- στην εφαρμογή μνημονικών τεχνικών ελέγχου και παρέμβασης
- στην εφαρμογή μεταγνωστικών στρατηγικών
- στην επεξεργασία οποιασδήποτε γνωστικής δοκιμασίας έχει τα χαρακτηριστικά «ΕΠΙΛΥΣΗΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ» (Problem Solving).